Waarom kleine vreugdes niet genoeg zijn voor echt geluk

Een zonnestraal op je gezicht. Een kop goede koffie. Een nieuw paar schoenen, of likes op je laatste post. Heerlijk, toch? Zeker. Maar echt gelukkig word je er niet van. Niet écht.

Het klinkt misschien teleurstellend, maar onderzoek en ervaring laten zien: de kleine pleziertjes van het leven geven een korte boost, maar lossen niet het grotere verlangen naar geluk op. Waarom blijven we dan jagen op dingen die ons uiteindelijk niet vervullen? En belangrijker: wat werkt dan wél?

Altijd onderweg naar “meer”
Er zit iets in ons dat blijft verlangen naar iets nieuws. Zodra je iets van je verlanglijstje hebt afgevinkt, verschijnen er meteen nieuwe wensen. Dat lijkt op vooruitgang, op leven. Maar als je eerlijk kijkt: hoe vaak maakt het vervullen van een verlangen je echt langdurig blij?

Vaak viel het tegen, of duurde het geluk maar even. Je keek er lang naar uit, maar toen het er eindelijk was… tja, het was leuk. Maar daarna? Terug naar af. Terug naar verlangen naar iets anders.

Dat komt omdat kleine vreugdes tijdelijk zijn. Ze zijn afhankelijk van omstandigheden. De zon kan je dag maken, maar diezelfde zon verdwijnt weer achter een wolk. Je kocht die mooie auto, maar binnen een maand verschijnt er een nieuwer, beter model. Daar gaat je “geluk”.

De acht wereldwinden
Veel van onze verlangens draaien om vier dingen die we willen: plezier, lof, winst en roem. En vier dingen die we koste wat het kost proberen te vermijden: pijn, schuld, verlies en schaamte. In de boeddhistische traditie worden deze krachten “de acht wereldwinden” genoemd.

Zolang we ons laten leiden door deze winden, blijven we in strijd. Dan zijn we steeds bezig met proberen het goede vast te houden en het onaangename af te weren. Maar het leven waait. Het verandert. Altijd. Je hebt er geen controle over. Dus als je geluk afhangt van het binnenhalen van wat je wilt en het buitenhouden van wat je niet wilt, dan blijf je eeuwig bezig.

Rust komt pas als je inziet dat je je geluk niet kunt bouwen op veranderlijke omstandigheden.

Van doen naar zijn
Als mensen je leren kennen, vragen ze meestal: “Wat doe je?” Nooit: “Wie ben je?”.
We identificeren ons sterk met wat we doen. We leven in een samenleving waarin bezig zijn een soort status is. Nog even dit afwerken, nog snel dat regelen. En voor je het weet, word je geleefd.

Die doe-modus is nuttig, je regelt er dingen mee. Maar het is niet de plek waar echt geluk ontstaat. Echte rust, echte vreugde, zit in de zijns-modus.

Wat dat is? De zijns-modus is aanwezig zijn zonder iets te hoeven fixen. Kijken naar wat er nu is, en er niet meteen iets aan willen veranderen. Dat klinkt passief, maar het is juist krachtig. Want vanuit die helderheid kun je bewust kiezen wat je doet, in plaats van automatisch te reageren.

In de zijns-modus ben jij weer degene die aan het stuur zit.

Geluk vraagt oefening
Dat betekent niet dat je met één “aha-moment” voor altijd gelukkig bent. Integendeel. Je automatische piloot, de doe-modus, blijft actief. Vooral als je moe bent of gestrest, schiet je terug in oude patronen.

Daarom vraagt geluk discipline. Niet de harde, strenge soort, maar zachte, volgehouden aandacht. Steeds opnieuw kiezen voor openheid, mildheid, liefde. Kiezen om aanwezig te zijn in het nu, ook als het niet perfect is.

Het is een keuze die je telkens opnieuw maakt. Soms tien keer op een dag. Het is werk, maar het is het mooiste werk dat je kunt doen.

Jouw leven als kunstwerk
Wat als je je leven niet ziet als een project dat “af” moet zijn, maar als een kunstwerk in wording?

Een kunstwerk dat elke dag groeit, verandert, verdieping krijgt. Soms slordige penseelstreken, soms perfecte lijnen. Maar altijd echt.

Geluk wordt dan geen einddoel, maar een manier van zijn. Geen status om te bereiken, maar een richting om je steeds weer op af te stemmen.

Voor mij begint dat kunstwerk bij liefde voor het leven. Mildheid voor mezelf en anderen. Vertrouwen dat ik niet alles hoef te controleren. En een vasthoudend, zacht “ja” tegen het leven zoals het nu is.

Die houding brengt me telkens terug naar binnen. Naar rust. Naar een diepere vreugde die niet afhankelijk is van omstandigheden.

Zijnsoriëntatie: een moderne weg naar geluk
In de traditie van Zijnsoriëntatie, een eigentijds pad van levenskunst, wordt deze manier van leven actief beoefend. Hans Knibbe, de oprichter van de School voor Zijnsoriëntatie, zei ooit tijdens een winterretraite: “Het is onze plicht om gelukkig te zijn.”

Niet in de zin van “je moet je goed voelen”, maar als uitnodiging: het leven verdient het dat jij er ten volle in aanwezig bent. Met heel je zijn.

Dus: laat de kleine vreugdes gerust komen. Geniet van de zon, van een nieuw boek, van een goed gesprek. Maar weet dat echt geluk dieper zit. Het begint niet bij wat je krijgt, maar bij hoe je aanwezig bent.

Elke ademhaling is een kans om weer te kiezen. Voor rust, voor zijn, voor geluk.